Onderzoek wijst op het belang van betere kennis over wat er met afval gebeurt: 1 op 3 denkt dat restafval wordt gerecycleerd
Een breed onderzoek naar het sorteergedrag in België toont aan dat 96% van de ondervraagden vaak of altijd sorteert. Uit milieuoverwegingen én omdat het afval op die manier kan gerecycleerd worden. Het verklaart de Europese koploperspositie van België op het vlak van sorteren en recycleren van verpakkingsafval. Toch begrijpt nog niet iedereen wat er met het (verpakkings)afval gebeurt en is de sorteerboodschap nog niet altijd helder – vooral wat de nieuwe verpakkingstypes in de Nieuwe Blauwe Zak betreft.
Ter gelegenheid van Global Recycling Day op vrijdag 18 maart deed Fost Plus, dat instaat voor de organisatie en financiering van de selectieve inzameling, sortering en recyclage van huishoudelijk verpakkingsafval in België, een breed onderzoek[1]naar het sorteergedrag van de Belg.
Op het gebied van recyclage van verpakkingsafval hoort België vandaag – dankzij het sorteergedrag van de Belg – bij de Europese top2. 96% van de ondervraagden zegt dat ze ‘vaak’ of ‘altijd’ sorteren en de absolute koplopers zijn 55-plussers waarvan 99% zegt ‘vaak’ te sorteren en 91% ‘altijd’. Van de jongere ondervraagden (18-34 jaar) sorteert 69% ‘altijd’. Het lagere percentage valt te verklaren door de gezinssamenstelling: jongeren lijken zolang ze thuis wonen het sorteren iets vaker over te laten aan andere leden van het gezin (ouders of partner). Toch is deze jongere groep zich bewust van het belang van goed sorteren, het is ook bij hen dat sorteergedrag het vaakst onderwerp is van discussie. Jongeren zijn ook het meest optimistisch op de vraag of het haalbaar is om 100% van de verpakkingen te recycleren. 91% antwoordt hierop bevestigend.
Mensen sorteren verpakkingen omdat ze iets goed willen doen voor het milieu (54%), omdat ze weten dat de materialen zo kunnen worden gerecycleerd (46%), of uit gewoonte (41%). Door te sorteren en te recycleren krijgen verpakkingsmaterialen een tweede leven als secundaire grondstof, zijn er dus minder nieuwe grondstoffen nodig en wordt de CO2-uitstoot aanzienlijk verlaagd. Dankzij de Nieuwe Blauwe Zak wordt bijvoorbeeld 100.000 ton CO2 per jaar extra bespaard.
Het misverstand rond restafval
Sinds er meer verpakkingen mogen worden gesorteerd in de blauwe PMD zak wordt per inwoner per jaar 8 kg aan bijkomende huishoudelijke verpakkingen ingezameld (bovenop de reeds verworven 15 kg). Dat is goed nieuws en het toont dat de communicatie rond de uitbreiding van de sorteerboodschap haar effect niet heeft gemist. Recyclage begint inderdaad bij de dagelijkse sorteerhandelingen: indien verpakkingen niet worden gesorteerd maar bij het restafval belanden, zijn ze helaas definitief verloren.
Weliswaar is er nog ruimte voor verbetering: enerzijds laat de studie zien dat er nog onvoldoende bewustzijn bestaat over wat er met restafval gebeurt: maar liefst 30% van de mensen denkt dat dit toch nog wordt gerecycleerd, terwijl dit wordt verbrand (met energierecuperatie). Dat is waarschijnlijk de reden dat in geval van twijfel over hoe te sorteren 33% van de ondervraagden een verpakking bij het restafval gooit, in plaats van zich te informeren, bijvoorbeeld via de app Recycle!, de website betersorteren.be, of de ophaalkalender. Anderzijds gelooft 1 op 4 niet dat plastic potjes en zakjes die in de Nieuwe Blauwe Zak mogen, gerecycleerd worden – wat wel het geval is.
Vaak wordt verondersteld dat mensen die kleiner behuisd zijn of geen buitenruimte hebben, minder sorteren. De studie spreekt dit echter tegen. Er zou geen causaal verband bestaan tussen het sorteergedrag en de manier waarop mensen wonen (appartement met/zonder terras of huis met/zonder tuin of terras).
Twijfelgevallen
In België recycleren we bijna al onze verpakkingen, maar de bevraging laat zien dat er voor een aantal verpakkingen nog twijfel is: in welke zak hoort een bepaalde verpakking. Zo is er onduidelijkheid over plastic wikkels bijvoorbeeld voor koekjes (36%), de plastic flessen van detergenten (25%), aluminiumschaaltjes (36%) en metalen spuitbussen (38%). Tenslotte belanden ook tandpastatubes (48%) vaak verkeerdelijk bij het restafval – ook die horen in de blauwe PMD zak thuis.
Voor alle duidelijkheid: de P staat voor Plastic verpakkingen, de M voor metalen verpakkingen en de D voor drankkartons.
Wim Geens, Managing Director van Fost Plus: “Bijna de helft van de bevraagden geeft aan te sorteren omdat de gebruikte verpakkingen op die manier kunnen worden gerecycleerd. Via een communicatiecampagne willen we deze circulariteit extra benadrukken. Een beter begrip over het belang en concrete resultaat van deze sorteerhandeling zorgt ervoor dat mensen beter sorteren. Hoe beter we samen sorteren, hoe beter we gebruikte verpakkingsmaterialen kunnen recycleren. Alle verpakkingen recycleren blijft immers ons ultiem doel.”
Campagne ‘Alle verpakkingen recycleren. We gaan ervoor’België is absoluut op de goede weg naar maximale recyclage. Fost Plus is vastberaden omelk blikje, flesje, potje of eender welke andere verpakking terug te krijgen. Pas als elke verpakking wordt gesorteerd, kan ze worden gerecycleerd. Het is ook in die context dat Fost Plus een nationale communicatiecampagne heeft opgezet die op dit moment op radio, televisie en sociale media loopt. De campagne, die nog het hele jaar zichtbaar is, legt vooral de nadruk op concrete resultaten van verpakkingsrecyclage en toont aan dat consumenten met hun sorteerinspanningen het verschil kunnen maken.
