In september lanceerde Recupel het nieuws dat er meer dan 200.000 koelkasten en diepvriezers vermist zijn. De verantwoordelijke vzw wees met een beschuldigende vinger naar de schroothandelaars. Zij zouden kiezen voor winst ten nadele van het milieu. Volgens COBEREC is dit te kort door de bocht en moet er vooral iets fundamenteel veranderen aan het inzamelsysteem om de Europese doelstelling van 65% ingezamelde AEEA te halen.
In 2018 werden 686.459 koelkasten en diepvriezers op de markt gebracht. 5% van de oude toestellen kreeg een tweede leven en is nog steeds in gebruik. 425.612 apparaten kwamen bij Recupel of partners terecht voor een correcte recyclage. De andere 226.524 koelkasten heeft Recupel als vermist opgegeven. “Ze kwamen niet in ons circuit terecht: door de fabrikant, verkoper of consument werden ze niet afgegeven aan Recupel of kregen ze geen tweede leven. Dit heeft aanzienlijke gevolgen voor het milieu. Als de schadelijke koelvloeistoffen en blaasgassen in een koelkast of diepvries onzorgvuldig verwijderd worden, kunnen ze de ozonlaag afbreken en de aarde opwarmen. Een foutief verwerkt apparaat staat gelijk aan een CO2-uitstoot van een autorit van 7.500 km. Voor de vermiste koelkasten samen komt dat neer op 42.394 toertjes rond de wereld.” Volgens Recupel wringt het schoentje voor dit tekort bij de schroothandelaars.
Fundamentele aanpassing systeem nodig
Jan Vermoesen, directeur van COBEREC, nuanceert. “Uit een studie van Recupel is gebleken dat de ontbrekende toestellen slechts in beperkte mate bij de schroothandel terechtkomen. Een groot deel verdwijnt via export, maar er blijven er ook gewoon een groot stuk in de berging bij de consument staan.”
Hoe dan ook: België slaagt er niet in om de Europese inzameldoelstelling voor AEEA te halen. Vandaag wordt 50% van de toestellen ingezameld, terwijl Europa een inzamelpercentage van 65% oplegt. Er is dus nog werk aan de winkel. “Om dergelijke kloof te dichten is een fundamentele aanpassing van het systeem nodig”, aldus Vermoesen. “De mosterd hoeft in elk geval niet van ver te komen. Zowel Nederland als Frankrijk kunnen betere resultaten voorleggen. En dat is in grote mate te danken aan het systeem waarvoor zij gekozen hebben.”
Extra vergoeding voor extra kosten
In België zijn de erkende schroothandelaars goed voor een aandeel van 15% in de cijfers. Ter vergelijking, in Frankrijk zijn er 528 erkende schroothandelaars die samen zo’n 28,5% van de gerecycleerde AEEA aanleveren. “Het verschil met onze buurlanden? De bevoegde instanties hebben er een duidelijk plan van aanpak uitgerold om die 65% te realiseren”, vat Vermoesen de problematiek kernachtig samen. “AEEA is schroot waar meer werk aan is. Schroothandelaars die AEEA inzamelen zien zich geconfronteerd met extra kosten om toestellen correct te ontmantelen: depollutie, Weelabex-audit, rapportering … In Nederland, net als in Frankrijk wordt 50 à 75 euro/ton vergoed bovenop de schrootprijs voor dit extra werk. In België is er geen concreet plan uitgewerkt om het inzamelpercentage van 65% te halen. COBEREC heeft aan Recupel alvast laten weten hoe haar leden, de erkende schroothandelaars, willen en kunnen meewerken aan dat doel en welke aanpassingen aan de huidige werking hiervoor nodig zijn. Wij reiken de hand om met vereende krachten meer AEEA te recycleren en de vooropgestelde Europese doelstellingen te halen.”
