Vlaams minister van omgeving Zuhal Demir wil daarom van luierrecyclage een prioriteit maken voor haar kabinet. “Jaarlijks belanden 65.000 ton babyluiers op de afvalberg, daar willen we wat aan doen”, aldus Demir. 

Wie kinderen heeft, beseft maar al te goed hoe groot het aandeel van luiers kan zijn in het rest­afval. Het zijn er gemiddeld zo’n 4.000 per kind. De afvalcijfers bevestigen dit ook. 13,2 kg per inwoner per jaar, het is het aandeel van de zogenaamde hygiënische fractie (luiers en incontinentie­materialen) in het huishoudelijk restafval. In deze statistiek wordt dus nog geen rekening gehouden met kinderdagverblijven en woonzorgcentra. Vandaag wordt het nog verbrand als huisvuil. Maar daar wil de Vlaamse regering nu verandering in brengen. “In het kader van de transitie naar een circulaire economie hopen we in de toekomst de luierketen te sluiten. Recyclage van luiers levert niet alleen nieuwe grondstoffen op, maar draagt ook bij aan de reductie van CO2-­emissies”, vertelt Raadgever Omgeving Nick Vliegen. “Daarnaast kunnen ook preventie en ecodesign helpen bij het verminderen van grondstofgebruik bij de productie van luiers.”

Het is niet de eerste poging om luiers uit het huishoudelijk afval te krijgen. In het verleden waren er al verschillende initiatieven rond, maar een concrete doorbraak bleef uit. Wat maakt deze fractie zo uitdagend en waarom is de tijd nu rijp voor een nieuwe poging? Vliegen: “Belangrijk is de mogelijke aanwezigheid van ziekteverwekkers en medicijnresten. Elk mogelijke verwerking zal dus een antwoord moeten bieden om deze stoffen afdoende af te breken. Het beleidskader zal daarom, onafhankelijk van de recyclagetechnologie, minimale voorwaarden opleggen waaraan de technologie zal moeten voldoen om te garanderen dat de gerecupereerde grondstoffen veilig zijn. Zowel voor de gezondheid van mens als milieu.” Wat er veranderd is, dat is in eerste plaats de houding van de fabrikanten van dergelijke producten. “De producenten passen al ecodesign toe om minder grondstoffen te gebruiken, maar dat proces staat nog in zijn kinderschoenen. Ze zoeken actief mee naar een oplossing voor deze materiaalstroom en dat maakt weldegelijk veel verschil.”

Van volledig circulaire luiers hoeven we nog niet te dromen. “De strenge, wettelijke kwaliteits­eisen die aan luiers gesteld worden zodat er geen compromissen gebeuren op vlak van veiligheid en gezondheid, maken dat vooralsnog onmogelijk”, verduidelijkt Vliegen. Er worden momenteel geen post-consumer gerecycleerde materialen aangewend in de productie van nieuwe luiers. De technieken om ze op een efficiënte manier te recycleren, daarentegen, zijn wel in volle ontwikkeling. “Een aantal veelbelovende initiatieven in het buitenland (Nederland en Italië) bewijzen dat er potentieel is. We hebben uiteraard ons oor bij hen te luister gelegd bij de ontwikkeling van dit beleidskader voor Vlaanderen.” Hoe de verwerking en recyclage dan het beste kan verlopen wordt momenteel uitgewerkt door het VITO in opdracht van OVAM. In de loop van dit jaar zullen mogelijke inzamelscenario’s in kaart gebracht worden. “De kosten van het recyclagegproces, mogelijke afzetmarkten voor de gerecycleerde materialen en bereidheid van kinderdagverblijven, woonzorgcentra en gemeenten om gescheiden inzameling op te zetten, zullen hierbij onderzocht worden”, geeft Vliegen aan.

Dit initiatief kader in de bredere ambitie om van Vlaanderen een recyclagehub te maken. Een deel van de 30 miljoen euro die daarvoor uitgetrokken werd, zal dienen om te onderzoeken welke stromen het meeste potentieel hebben. De Vlaamse regering hoopt bij de goedkeuring van het nieuwe uitvoeringsplan huishoudelijk afval en gelijkaardig bedrijfsafval (eind 2022) de eerste concrete pistes gevonden te hebben voor luierrecyclage.