Zal Europa grondstoffen uit recyclage een eerlijke kans geven?

De circulaire economie is wereldwijd blijven steken op 8,6%, een status quo met het jaar voordien. In Vlaanderen doen we gelukkig een pak beter. Zo groeide Vlaanderen op vier jaar tijd van 16% naar 21% circulariteit. Die vooruitgang is vooral te danken aan de toegenomen recyclage in Vlaanderen. De Vlaamse overheid wil die kracht daarom ook verder ontwikkelen en lanceert verschillende initiatieven om de recyclageactiviteiten een duw in de rug te geven.

Willen we Vlaanderen echt als recyclagehub in de markt zetten, dan stellen we onze grenzen best ook open om grondstoffen uit recyclage (raw materials from recycling – RMR) vrij te laten circuleren. Maar hier dreigt het schoentje te ­wringen. Europa overweegt immers een algemene beperking op de uitvoer van RMR in de komende herziening van de Europese Verordening betreffende de Overbrenging van Afvalstoffen (EVOA). Vanuit de recyclagesector staan we volledig achter beperkingen op de uitvoer van onverwerkt afval, zoals gemengde plastics en afgedankte elektronische apparaten en voertuigen, naar plaatsen waar de infrastructuur voor een goede verwerking ontbreekt. Maar RMR mogen we niet zien als afgedankte materialen, of kortweg: afval. RMR zijn grondstoffen uit recyclage. Ze worden ontgonnen uit afgedankte producten en kunnen worden gebruikt in de productie van volledig nieuwe producten, ter vervanging van primaire (virgin) grondstoffen die aan de aarde worden onttrokken. 

Vandaag is in Europa slechts 12% van de gebruikte grondstoffen afkomstig van recyclage. De Europese industrie is dus nog overwegend lineair. We hebben die grondstoffen uit recyclage dus nodig voor de verdere uitbouw van de Europese – en ook internationale – circulaire economie. De strijd tegen de export van onbehandelde problematische afvalstromen mag dan ook niet resulteren in een algemeen exportverbod. Er dient een duidelijk onderscheid te worden gemaakt tussen onbehandeld afval en RMR die direct kunnen worden gebruikt in circulaire waardeketens. Bovendien pleiten we voor een vrije en eerlijke handel in RMR, om het concurrentievermogen van de Europese recyclage-industrie te vrijwaren. Kortom, RMR verdienen een duidelijk statuut en stabiel wetgevend kader, zodat we in Europa zelfvoorzienend kunnen worden op het gebied van recyclage. Daar heeft Europa bovendien alle baat bij wil ze de doelstellingen van haar eigen EU Green Deal waarmaken. 

Vanuit de Belgische afval- en recyclagesector hebben we alvast samen met onze collega’s bij Europese federaties EuRIC en FEAD bij de Europese instanties gepleit om niet te kiezen voor een one-size-fits-all oplossing. We gaan er dan ook van uit dat Europa in 2022 een duidelijk onderscheid maakt tussen RMR en onbehandelde problematische afvalstromen, zodat de Europese – en dus ook de Vlaamse – recyclage-industrie alle kans op groei krijgt.