Recyclage van banden stimuleren essentieel voor Europese Green Deal

Bandenrecycleerders staan dan ook voor een serieuze uitdaging om deze afvalstroom in duurzame, kostbare grondstoffen om te zetten en de weg te plaveien naar een volledig circulaire economie. Het doel moet zijn om het vrijkomen van microplastics te vermijden en tegelijk een goed functionerende circulaire waardeketen op het getouw te zetten. Een opiniestuk van Alejandro Navazas, scientific officer bij EuRIC.

Alle inspanningen van bandenrecycleerders van de afgelopen jaren ten spijt, blijft er nog veel ruimte liggen voor verbetering voor de Europese Unie om de recyclage van banden aanzienlijk te stimuleren. De recyclage van banden in hoogwaardige eindproducten blijft immers beperkt door technologische obstakels maar ook door regelgeving en bottlenecks in de eindmarkt. Er moeten dus inspanningen langsheen de volledige waardeketen gebeuren om de circulariteit van afvalbanden te verbreden. Dat vraagt om veranderingen in de manier waarom banden ontworpen en geproduceerd worden zodat er meer materiaal kan worden herwonnen. Maar ook downstream moet er meer bewustzijn komen en moeten er systemen en infrastructuur in het leven geroepen worden om materialen in circulatie te houden.

Alle inspanningen van bandenrecycleerders van de afgelopen jaren ten spijt, blijft er nog veel ruimte liggen voor verbetering voor de Europese Unie om de recyclage van banden aanzienlijk te stimuleren. De recyclage van banden in hoogwaardige eindproducten blijft immers beperkt door technologische obstakels maar ook door regelgeving en bottlenecks in de eindmarkt. Er moeten dus inspanningen langsheen de volledige waardeketen gebeuren om de circulariteit van afvalbanden te verbreden. Dat vraagt om veranderingen in de manier waarom banden ontworpen en geproduceerd worden zodat er meer materiaal kan worden herwonnen. Maar ook downstream moet er meer bewustzijn komen en moeten er systemen en infrastructuur in het leven geroepen worden om materialen in circulatie te houden.

Elk jaar zijn er in Europa zowat 300 miljoen banden einde leven. Maar hun nut is daarmee verre van voorbij. De staaldraad die verweven zit in de banden kunnen we hersmelten tot nieuw staal, terwijl het rubber een tweede leven krijgt in speelpleintjes en sportarena’s, in gegoten producten, bouwtoepassingen, wegenwerken, verven … De belangrijkste markt vandaag, goed voor 37% van de vraag naar rubber uit afvalbanden is kruimelrubber als vulling in synthetische gronden. Life cycle studies hebben aangetoond dat het granuleren van afvalbanden tot nieuwe grondstoffen van hoge kwaliteit vandaag de meest duurzame oplossing is. Maar in Europa is slechts 12% van de grondstoffen die gebruikt worden vandaag afkomstig uit gerecycleerde producten en herwonnen materialen. De voordelen zijn nochtans aanzienlijk. Elke ton afvalbanden die naar recyclage in plaats van verbranding gaat bespaart het milieu 700 kg aan CO2-emissies. 

Duurzaamheid maakt deel uit van het DNA van elke recycleerder, groot of klein, familiebedrijf of multinational. De volledige recyclage-industrie steunt dan ook het objectief van Europa om de vrijgave van microplastics in het milieu te verhinderen. Een zo een bron van microplastics zijn vul­materialen in artificiële velden. Bandenrecycleerders hebben al praktische stappen ondernomen om hier iets aan te doen, vooraleer het onder de loep werd genomen door Europa. ECHA stelt daarom twee opties voor. Ofwel een ban op het gebruiken van vulling ofwel een afwijking in combinatie met maatregelen die de risico’s beperken, zoals bijvoorbeeld de plaatsing van een omheining rondom een dergelijk veld, zodat de rubber granulaten zich niet verder kunnen verspreiden. Deze tweede optie is de enige die het kind niet met het badwater wegsmijt en dus de milieuvoordelen van bandenrecyclage behoudt, terwijl negatieve impact vermeden wordt.

Naarmate we ons meer engageren in de strijd tegen klimaatopwarming en de effecten ervan, zal een integrale aanpak die verschillende beleidsacties op elkaar afstemt toelaten om bandenrecyclage op een grotere schaal te gaan toepassen. Dat zal mogelijkheden openen voor meer milieuvoordelen. Een volledige ban, zou waarschijnlijk betekenen dat 500.000 afvalbanden jaarlijks naar verbranding of illegaal gestort worden, een ramp voor het milieu en de minst circulaire optie. En dan hebben we het nog niet over de socio-economische gevolgen, zowel voor de bandenreycleerders als voor de gemeenschappen die maar wat graag sporten op velden uit gerecycleerde materialen. Vandaag is er nog geen alternatief voor deze vulmaterialen met dezelfde performantie en veiligheidsvereisten om een heel jaar lang intensief te kunnen sporten, onder zelf de meeste uitdagende weersomstandigheden. Noorwegen gaf alvast het goede voorbeeld door maatregelen in te voeren die de risico’s op mogelijke plastic vervuiling reduceren op kunstvelden. Laten we dat voorbeeld volgen.