Opnieuw koploper worden in het vergisten van gft

Hoe beter we sorteren, hoe beter we kunnen recycleren. Toch sluipen er altijd nog allerhande onzuiverheden in afvalstromen. Om daar de volgende stappen in te kunnen zetten investeert IGEAN in een nieuwe vergistingsinstallatie voor gft die nog eens jaarlijks 12.000 ton afval extra recycleert. Een installatie die bovendien in alles state-of-the-art wil zijn om tot 100% circulariteit te komen. Een ambitie die ook door Vlaanderen Recyclagehub gesmaakt werd.

In 1969 werd de intercommunale IGEAN boven de doopvont gehouden. In eerste instantie leverde ze diensten aan vijftien gemeenten ten noorden van Antwerpen. Vandaag werkt IGEAN voor meer dan 1 miljoen inwoners van intussen dertig aangesloten gemeenten, waaronder ook stad Antwerpen. De voornaamste taken bestaan uit het inzamelen van huishoudelijk afval (aan huis en via het recyclagepark) en het recycleren van groenafval en gft op haar site in Brecht. “De site situeert zich op een voormalige stortplaats. Een terrein dat weliswaar door OVAM gesaneerd werd, maar het geeft het terrein met z’n onstabiele ondergrond wel een heel specifieke eigenheid mee. Waar er zich nog organisch materiaal onder het oppervlak bevindt, kunnen we immers niks bouwen”, vertelt projectcoördinator Jeroen Secuianu.

Het heeft IGEAN echter nooit tegengehouden om een state-of-the-art verwerker te zijn. Secuianu: “De eerste installatie die hier in 1992 gebouwd werd, maakt gebruik van het principe van een droge anaërobische vergisting om groenafval en gft te verwerken tot enerzijds groene energie in de vorm van elektriciteit en biogas en anderzijds digestaat dat wordt nabehandeld tot compost met het Vlaco keurmerk. Het was toen de eerste installatie van die omvang ter wereld.” De tweede volgde al in 2000, een kopie qua technieken maar net wat uitgebreider en groter. Samen verwerken ze nu 55.000 ton gft en 50.000 ton groenafval per jaar. Dat komt neer op ongeveer 22% van het gft van Vlaanderen. “In 2017 zijn we beginnen nadenken over onze activiteiten en hoe we die weer de 21e eeuw konden binnentrekken. Een team van interne en externe experten ging aan de slag met een reken- en analysemodel om alle parameters, kosten en baten in kaart te brengen. Daarbij was geen enkel scenario taboe. Zo hebben we ook gekeken wat de kost zou zijn als de installatie hier verdwijnt”, geeft Secuianu aan.

Welk scenario het ook zou worden, IGEAN wilde voor een zo circulair mogelijke oplossing gaan. “Dat werd uiteindelijk het bouwen van een nieuwe installatie die de eerste reactor zal vervangen. De verwerkingscapaciteit blijft behouden. Wat we wel toevoegen in het proces is een meer doorgedreven voor- en nabehandeling, zodat we verder kunnen gaan in het elimineren van onzuiverheden in het digestaat. 12.000 ton éxtra kunnen we zo recycleren. We willen er onder andere plastics, maar ook stenen, metaaldeeltjes, hout … uit krijgen. Op die manier komen we niet alleen tot méér compost maar ook tot een kwaliteit van compost die al beantwoordt aan toekomstige normen”, aldus Secuianu. De bouw zal echter niet evident zijn. “Net omdat het terrein zich op een voormalig stort bevindt, kunnen we de installatie alleen maar bouwen op dezelfde locatie als de huidige installatie. Dat wil zeggen dat een strakke organisatie zal nodig zijn om alles gefaseerd te laten verlopen, want stilstand kunnen we ons hier niet veroorloven.”

De nieuwe aanpak brengt IGEAN niet alleen dichter bij een 100% circulaire oplossing, het moet ook helpen om de impact voor de omgeving te beperken. Secuianu: “We werken al een paar jaar met een snuffelploeg, buurtbewoners die ons laten weten wanneer er geurhinder optreedt. Op die manier kunnen we meteen gericht actie ondernemen om de overlast te beperken. Maar tegelijk leren we hoe die hinder ontstaan is om ze te vermijden in de toekomst. Een initiatief dat goed werkt, want onze snuffelploeg rapporteert dat het steeds betert. Met de nieuwe installatie zal een deel van de nacompostering, waar de meeste geuren bij vrijkomen, in een hal in onderdruk gebeuren. Er zal 30% minder groenafval buiten liggen en dus de mogelijke hinder verder beperken. Ook in dit domein willen we state-of-the-art zijn.”

Tegen maart 2025 zou de nieuwe installatie operationeel moeten zijn, als alles volgens plan verloopt. Samen zullen de twee reactoren dan 6 miljoen m³ biogas produceren. In functie van de vraag die er op dat moment is, kan dat ook omgezet worden in elektriciteit of in biomethaan voor een maximale valorisatie. Aan de investering hangt een prijskaartje van 40 miljoen euro waar Vlaanderen Recyclagehub drie miljoen euro steun vanuit het Relance plan aan bijdraagt. “Er lopen nu gesprekken om de technologie zo goed mogelijk in te vullen. Technologie die zich al bewezen heeft in andere domeinen, maar die nu voor het eerst toepassing krijgt met gft. We willen een combinatie van technieken neerzetten die perfect is afgestemd op onze problematiek en de kwaliteit van eindproducten die we voor ogen hebben. Door de ervaring en de knowhow die we in deze materie in huis hebben, willen we zo weer koploper worden”, besluit Secuianu.