Nog nooit zoveel elektro en lampen ingezameld

Een record van 122.548 ton. Dat is de mooie balans van het inzamelwerk van de Belg wat betreft elektroapparaten en lampen. Want in vergelijking met een jaar eerder bracht hij maar liefst 8 miljoen meer apparaten naar een inzamelpunt van Recupel, een stijging met 26%. De investeringen in de uitbreiding en de optimalisering van het inzamelnetwerk werpen dus duidelijk vruchten af. Ook de vele sensibiliseringscampagnes die de vzw deed in 2019 misten hun resultaat niet. De komende jaren wil Recupel onder meer dankzij artificiële intelligentie dit succes een blijvend vervolg geven.

65% van het op de markt gebrachte elektro moet opnieuw ingezameld worden. België haalt deze doelstelling momenteel nog niet. Een deel wordt niet correct gerapporteerd, maar een deel ontsnapt ook tussen de mazen van het net (Beeld: Galloo).

Recupel stelde onlangs zijn jaarcijfers voor. En die oogden bijzonder mooi. Gemiddeld bracht elke Belg in 2019 0,4 kg meer afgedankt elektro en lampen binnen dan een jaar eerder. Daarmee steeg het totaal tot 122.548 ton. Een absoluut record. Hoewel de cijfers elk jaar wel in crescendo gaan, is er nu sprake van een zeer opvallende stijging. Recupel woordvoerster Saar Bentein geeft tekst en uitleg bij de cijfers: “Over de volledige lijn stijgen onze resultaten, dat stemt ons uiteraard positief Ons eigen inzamelnetwerk presteerde zeer sterk in 2019. Zo werden er maar liefst 38 miljoen elektro-apparaten en lampen binnengebracht via het eigen netwerk van Recupel. Dat zijn er 8 miljoen meer dan in 2018, een stijging van maar liefst 26%. Ter vergelijking, tussen 2017 en 2018 tekenden we maar een sprong op van 2%. De best scorende fractie waren de kleinere elektronische apparaten. Denk aan gsm’s, computers, elektrische tandenborstels … Daar ging het zelfs met 35,7% vooruit. Het is belangrijk dat die kleine elektronische apparaten niet blijven liggen, want ze zitten bomvol waardevolle grondstoffen die opnieuw gebruikt kunnen worden.”

Uitbreiding inzamelnetwerk en introductie Smartloop

Wanneer we polsen naar de bouwstenen van dit succes wijst Bentein onder meer naar de uitbreiding en de optimalisering van het eigen inzamelnetwerk. “Dat net de fractie met de kleinere elektronische apparaten aan de kar trekt, bewijst dat we met deze investering op het juiste spoor zitten. Het aantal RecyclePunten voor klein elektro werd gevoelig uitgebreid. Dat zijn er intussen 3.231, terug te vinden in supermarkten, doe-het-zelf-winkels, decoratiewinkels, retailketens … Ook voor bedrijven ging Recupel op zoek naar een nieuwe en efficiënte manier om meer toestellen in te zamelen. “Zo is het Smartloop platform ontstaan. Op deze online marktplaats vinden bedrijven en organisaties en erkende ophalers elkaar. Zo kiezen bedrijven de beste aanbieding die hen verzekert dat hun elektro-afval correct verwerkt wordt. Voor ophalers is het een eenvoudige en gratis manier om een nieuw volume aan te boren en nieuwe klanten te leren kennen.”

Het is belangrijk dat kleine elektronische apparaten niet blijven liggen, want ze zitten bomvol waardevolle grondstoffen (Beeld: Galloo).

Op naar 65%

Want voor Recupel stopt het niet bij deze goede cijfers. “De inzameldoelstelling van Europa voor België voor ligt op 65%: 65% van het op de markt gebrachte elektro moet opnieuw ingezameld worden. België haalt deze doelstelling momenteel nog niet. Een deel wordt niet correct gerapporteerd, maar een deel ontsnapt ook tussen de mazen van het net. Voor het eerste probleem werd de vzw Beweee in het leven geroepen, waar Recupel één van de stichtende leden van is. Een belangrijke stap om die 65% te realiseren is om e-waste stromen in elke fase betrouwbaar in kaart te brengen. Daarom is er een rapporteringsverplichting voor alle actoren in de e-waste keten. Om ervoor te zorgen dat iedereen op een uniforme en duidelijke manier aan hun rapporteringsverplichting kan voldoen, bundelden de oprichters de krachten en richtten ze de vzw BeWeee op.

Vermiste koelkasten

Maar er ontsnapt ook nog te veel e-waste door de mazen van het net. Een gekende lekstroom zijn koelvries-apparaten. “We zien nu bijvoorbeeld dat meer dan 200.000 koelkasten vermist zijn. Ze zijn niet bij een erkende verwerker terechtgekomen en dan verliest het milieu twee keer. De vervuilende gassen in het koelcircuit kunnen immers voor de nodige milieuschade zorgen wanneer ze niet correct worden ontmanteld. Daarnaast gaan er potentieel heel wat waardevolle grondstoffen verloren. Onze partners zorgen ervoor dat 98% van een koelkast nog een nuttige toepassing heeft. Ook in 2020 zetten we onze zoektocht naar deze koelkasten verder, onder meer door een nieuwe campagne en infosessies voor schroothandelaars.”

Er zijn meer dan 200.000 koelkasten vermist. Ze zijn niet bij een erkende verwerker terechtgekomen en dan verliest het milieu twee keer (Beeld: Coolrec).

Artificiële intelligentie

Een belangrijk focuspunt is het gebruik van artificiële intelligentie in het sorteerproces. In 2019 ontwikkelde Recupel, in samenwerking met imec, een beeldherkenningssoftware die afgedankt elektro automatisch herkent en catalogiseert op apparaatniveau (bijvoorbeeld gsm) en merkniveau (bijvoorbeeld Samsung). De volgende stappen zijn de automatische herkenning van het volledige toestel: het gaat om een smartphone van merk X, productcategorie Y, toesteltype Z en productiejaar zoveel. “Een producent zou vervolgens aan Recupel kunnen vragen om alle toestellen van zo’n specifiek type en jaar apart te houden voor gericht hergebruik van materialen of onderdelen. Dankzij dat soort informatie kunnen de producenten en verwerkende bedrijven dus eveneens efficiënter inzetten op circulaire economie”, besluit Bentein.