Nieuwe installatie recupereert energie en grondstoffen uit afvalwater van 4 miljoen Vlamingen vanaf 2026

Waterzuiveringsbedrijf Aquafin zal op de site van ArcelorMittal in de haven van Gent tegen 2026 een installatie bouwen die zuiveringsslib verwerkt. Beide bedrijven zullen met de groene energie die geproduceerd wordt, hun CO₂-impact verder verlagen. Aquafin plant ook een grootschalige recuperatie van fosfor, dat o.a. in kunstmest gebruikt wordt. De opdracht voor het ontwerp, de bouw, financiering en het onderhoud van de installatie wordt toegewezen aan het consortium BESIX/Indaver tot 2046.

Het doel van de installatie is de verwerking van de biomassa die overblijft na het zuiveren van huishoudelijk afvalwater. Die biomassa ontstaat door de aangroei van micro-organismen die het zuiverende werk doen en bevat een schat aan energie en grondstoffen. Aquafin produceert op deze basis al volledig groene energie, onder de vorm van biogas en momenteel al op één locatie in Antwerpen ook biomethaan voor injectie in het aardgasnetwerk. De nieuwe installatie, die in 2026 operationeel moet zijn, zal de aangeleverde biomassa nog meer kunnen benutten. Doordat het om een monoverwerker gaat, wordt het slib niet verdund met andere stoffen, wat een maximale recuperatie van energie en grondstoffen mogelijk maakt. 

Via een Europese aanbestedingsprocedure met concurrentiegerichte dialoog ging Aquafin op zoek naar een partner voor het ontwerp, de bouw, financiering én het onderhoud van de monoverwerker. De DBFMO-opdracht werd recent gegund aan het consortium BESIX-Indaver, dat hiervoor een Special Purpose Vehicle (SPV) opricht.

Pierre Sironval, Deputy CEO BESIX Group : “BESIX is bijzonder trots dat ze is geselecteerd voor het ontwerp, de bouw, financiering, exploitatie en het onderhoud op lange termijn van deze ultramoderne slibverwerkingsinstallatie op basis van monoverbranding. De installatie is een voorbeeld op het vlak van circulariteit en netto-milieu-impact. BESIX heeft wereldwijd een portefeuille opgebouwd van verschillende industriële projecten van vergelijkbare of grotere omvang die voordeel halen uit de diversiteit van de expertise die binnen de Groep aanwezig is: projectfinanciering, ontwerp, engineering, milieuoverwegingen, bouw, exploitatie en onderhoud. Wij kijken ernaar uit om het project samen met onze partner Indaver te ontwikkelen, een topspeler die actief is in veel verschillende types van afvalverwerkingsinstallaties. We zullen onze sterktes bundelen om een baanbrekende installatie af te leveren aan onze klant Aquafin, die ik hartelijk bedank voor zijn vertrouwen door ons dit baanbrekende project te gunnen.”

“Indaver is sinds jaar en dag toonaangevend in de transitie naar een circulaire economie”, zegt Indaver CEO Paul De Bruycker. “De circulaire economie heeft enkel een kans wanneer iedereen in de keten zijn rol en verantwoordelijkheden opneemt. Door materialenkringlopen hoogwaardig te sluiten, kunnen we grondstoffen telkens opnieuw gebruiken en dragen we bij aan de circulaire economie. Afval is niet langer een ongewenst eindproduct, maar wel een stroom waar wij waarde uit creëren. Ook het waterzuiveringsslib van Aquafin zullen wij in een goede samenwerking met onze partner BESIX en met alle stakeholders maximaal valoriseren door op termijn fosfor te recupereren.”  

De locatie van de nieuwe installatie ligt al langer vast. ArcelorMittal geeft Aquafin een recht van opstal op de site en neemt 100% van de stoom af die de slibverwerker zal produceren.  Voor het staalbedrijf is het een bijkomende voeding voor hun interne stoomnetwerk, waardoor het gebruik van fossiele brandstoffen verder verminderd kan worden. De combinatie van een rechtstreekste afname van de volledige stoomproductie en de inzet op grondstoffenrecuperatie, maakt van deze installatie een voorbeeld in Europa.

“Om de ideale locatie te bepalen, waren de ecologische argumenten doorslaggevend voor ons,” zegt Jan Goossens, CEO Aquafin. “We baseerden ons op een model waarin we per mogelijke locatie konden zien wat de CO₂-impact van alle slibtransporten in Vlaanderen zou zijn. Het is belangrijk dat de slibtransporteurs zo min mogelijk kilometers rijden doorheen Vlaanderen om hun vracht op de eindbestemming te krijgen. Essentieel waren de valorisatiemogelijkheden van de geproduceerde energie op de mogelijke sites en in hun omgeving, met het oog op een optimalisatie voor Vlaanderen. De initiatieven rond carbon capture die op stapel staan in de Gentse haven, hebben het dossier van ArcelorMittal nog versterkt.” 

“ArcelorMittal Belgium heeft een passie voor energie-efficiëntie en circulariteit”, stelt Manfred Van Vlierberghe, CEO ArcelorMittal Belgium. “We blijven continu investeren en nieuwe projecten lanceren om onze voortrekkersrol op het vlak van energie- en klimaattransitie te vervullen. Door de hogedrukstoom uit het slibverwerkingsproces van Aquafin te gebruiken in ons staalproductieproces, maken we ons energieverbruik nog groener. Zo zetten we de concrete uitvoering van onze duurzaamheidsstrategie richting een steeds meer energie-efficiënte onderneming en zelfs richting klimaatneutraliteit in 2050 extra kracht bij.”

In een vervolgtraject plant Aquafin de opstart van fosforrecuperatie op volle schaal, wat goed is voor zo’n 2000 ton pure fosfor per jaar. Door te kiezen voor monoverwerking, kan fosfor efficiënter worden gerecupereerd uit biomassa. Fosfor is een essentiële bouwsteen voor het leven want onder meer een belangrijk onderdeel van ons DNA, onze celwanden en onze botten. We nemen het op via onze voeding en het is dan ook een basiscomponent in minerale meststoffen voor land- en tuinbouw. Fosfaatertsen zijn evenwel een eindige grondstof en bovendien beperkt voorradig binnen Europa. Via de voeding komt fosfor in het huishoudelijk afvalwater terecht waaruit Aquafin het met deze nieuwe slibverwerker duurzaam zal terugwinnen. 

De slibmonoverwerker zal de eindbehandeling doen van 2/3^de van het Vlaamse slib afkomstig uit huishoudelijk afvalwater. Aquafin leidt dit omvangrijke DBFMO-project met strakke teugels om zeker de verregaande ecologische doelstellingen te kunnen realiseren. 

Het project past volledig binnen de ambitie van Aquafin om tegen 2030 geen gebruik meer te maken van fossiele brandstoffen en op termijn te evolueren naar een klimaatneutrale bedrijfsvoering.