Het gevaar van lithium-ion batterijen

Ze zijn met steeds meer, de lithium-ion batterijen. Maar fabrikanten van elektronica maken het voor consumenten niet altijd even gemakkelijk om deze batterijen te verwijderen. Met als gevolg dat er heel wat landen in recyclagestromen waar ze niet in thuis horen, met alle gevolgen van dien. Lithium-ion batterijen zijn de voornaamste oorzaak geworden van brandincidenten bij recyclagebedrijven. Een problematiek die alle aandacht verdient want de gevolgen en de kosten worden uitsluitend gedragen door de recycleerders

Precieze cijfers voor België zijn er nog niet. Maar een studie uit 2020 uitgevoerd door de Europese sectorfederatie EuRIC bij leden actief in de verwerking van AEEA (afgedankte elektrische en elektronische apparatuur) maakt duidelijk dat er wel degelijk sprake is van een probleem. Incidenten vinden quasi op wekelijkse basis plaats. Dan spreken we niet alleen over branden of explosies, recyclagebedrijven investeerden al veel in veiligheidssystemen om bij de minste rook- of warmteontwikkeling een blussysteem in werking te zetten of op een andere manier in te grijpen. Belangrijker nog dan het aantal incidenten is de mogelijke schade die ze met zich meebrengen, te beginnen uiteraard met menselijk leed. De veiligheid van medewerkers moet boven alles staan. Daarnaast zijn er de kosten. Rechtstreekse kosten door de vlammen, maar ook onrechtstreeks door het stilstaan van de productieband, het verlies van materiaal (door brand of water) … Gemiddeld ging het om 190.000 euro, bij de zwaarste brand liep de schade zelfs op tot 1,3 miljoen euro. Cijfers waardoor verzekeraars twee keer gaan nadenken alvorens samen te werken met recyclagebedrijven. 

Incidenten met lithium-ion batterijen vermijden begint met een goede bronsortering. Het aantal producten dat zo een batterijen bevat neemt alsmaar toe. Voor de komende vijf jaar zou het om een jaarlijkse stijging van 10% gaan. Een onachtzame consument die zijn e-sigaret in het restafval werpt of die zijn elektrische fiets met batterij bij het schroot zet … het kan grote gevolgen hebben omdat bij de verwerking geen rekening kan worden gehouden met hun potentiële aanwezigheid. Er bestaat immers geen detectiesysteem dat lithium-ion batterijen feilloos uit elke stroom kan halen op elk moment in de waardeketen. Een batterij in 1 ton afval, het is een speld in een hooiberg. Incidenten kunnen zich nu zowel voordoen bij de inzameling, opslag als verwerking. De batterij moet er dus voor een veilige recyclage aan de bron al uit. Dat gebeurt vandaag te weinig, enerzijds door een tekort aan kennis, anderzijds door het ontbreken van goed ecodesign dat al rekening houdt met de recycleerbaarheid en dus het ontmantelen van de batterij. Sensibilisering wordt daarom van cruciaal belang.

Maar hoe kan u zich hier als recyclagebedrijf tegen gaan wapenen? De algemene principes van brandveiligheid gaan ook hier zeker op. Inzetten op voldoende opleiding bij het personeel, zodat ze lithium-ion batterijen en hun potentiële gevaar herkennen, maar zodat ze ook adequaat de te volgen procedures uitvoeren. Daarnaast zal het een kwestie worden van investeren in technologie. Lithium-ion batterijen kunnen dan misschien niet gedetecteerd worden, er zijn wel systemen op de markt die al in een vroeg stadium bij de eerste ontwikkeling van warmte of rook alarm slaan. Compartimentering zal verder cruciaal zijn om erover te waken dat de brand niet uitslaat en de schade dus beperkt wordt. Curatieve maatregelen dus. Daarom is het van belang dat het thema van lithium-ion batterijen en brandveiligheid ook op de politieke agenda komt. De recyclagebedrijven krijgen dan wel de rekening gepresenteerd van wat deze batterijen van schade kunnen aanrichten, maar ze zijn er niet de oorzaak van. Er moet aan de boom geschud worden om producenten aan te zetten om meer aan ecodesign te doen.