Grootste vondst aan zeldzame aardmetalen ooit in Europa

Ook al had u er tot voor 2023 nog nooit van gehoord, toch is de kans groot dat u intussen weet wat zeldzame aardmetalen zijn. De vondst van een afzetting in het gebied rond Kiruna (hoge noorden van Zweden) haalde alle (inter)nationale nieuwspagina’s. Het gaat om meer dan een miljoen ton oxiden die Europa moeten helpen om verder te evolueren naar een koolstofarme maatschappij. Zeldzame aardmetalen zijn immers cruciaal om onze energietransitie verder te zetten. Zonder, geen windmolens, elektrische voertuigen …

Na een succesvolle exploratie, meldde LKAB begin februari dat het vlakbij de Kiruna mijn, die het al jaren uitbaat een belangrijke afzetting van zeldzame aardmetalen gevonden heeft. Het zou gaan om de grootste bekende vindplaats in Europa met meer dan een miljoen ton oxiden. “Dit is goed nieuws voor LKAB, de regio en de Zweedse bevolking, maar ook voor Europa en het klimaat. Dit is de grootste bekend afzetting van zeldzame aardmetalen in ons deel van de wereld. Het zou een belangrijke bouwsteen kunnen worden in onze groene transitie. Want we staan voor een bevoorradingsprobleem. Zonder mijnen, zijn er geen elektrische voertuigen”, zegt Jan Möstrom president en groep CEO van LKAB.

In Europa worden momenteel geen zeldzame aardmetalen gedolven. De vraag zal echter drastisch toenemen als gevolg van de elektrificatie, wat tot wereldwijde tekorten zal leiden en dat in een tijd van toenemende geopolitieke spanningen. Zo verwacht de Europese Commissie dat de vraag tegen 2030 zal vervijfvoudigen. Momenteel kijkt men vooral naar China om aan die vraag te voldoen. Een factor die de kwetsbaarheid van de Europese industrie vergroot. “Elektrificatie, zelfvoorziening en onafhankelijkheid van Rusland en China beginnen in de mijn. De politiek moet de industrie de voorwaarden geven om over te schakelen of groene en fossielvrije productie. Hier heeft de Zweedse mijnbouw veel te bieden”, zegt Zweeds minister van Energie, Handel en Industrie Ebba Busch.

Tegelijkertijd is de weg naar de mogelijke ontginning nog lang. De eerste stap is een aanvraag voor een exploitatieconcessie voor de Per Geijer afzetting om deze verder op diepte te kunnen onderzoeken. Het plan is om in 2023 een aanvraag voor een exploitatieconcessie in te dienen. LKAB is al begonnen met de voor­bereiding van een kilometerslange drift op een diepte van ongeveer 700 m in de bestaande mijn van Kiruna. “Als we kijken naar hoe andere vergunningsprocedures in onze industrie zijn verlopen, zal het minstens tien tot vijftien jaar duren voordat we daadwerkelijk kunnen beginnen met mijnbouw en grondstoffen aan de markt leveren. En dan hebben we het over Kiruna, waar LKAB al meer dan 130 jaar erts wint. We moeten de vergunningsprocedures veranderen om de winning van dit soort grondstoffen in Europa te vergroten. Toegang is vandaag een cruciale risicofactor voor zowel het concurrentievermogen van de Europese industrie als de klimaattransitie” aldus Moström.

De zeldzame aardelementen in Per Geijer komen samen met fosfor voor in het mineraal apatiet, in wat voornamelijk een ijzerertsafzetting is en die dus als bijproduct kan worden geproduceerd. Dit schept ook geheel andere mogelijkheden. “LKAB plant al een circulair industriepark in Luleå met nieuwe technologie voor de winning en verwerking van fosfor, zeldzame aardelementen en fluor op basis van de huidige mijnbouwproductie. Daar kan het materiaal, in plaats van het te storten, worden gebruikt om nieuwe, duurzame producten te maken. Een productiestart is gepland voor 2027”, zegt Leif Boström, Senior Vice President, Business Area Special Products, LKAB.