De Pen | Dr. Fatih Birol, executive director van het IEA

Hoe van een economisch herstel een duurzaam herstel maken

De coronapandemie heeft wereldwijd ziekenhuizen overrompeld en duizenden slachtoffers gemaakt. De oogkleppen gingen op en de aandacht verlegde zich, geheel terecht, naar de volksgezondheid en de impact van de maatregelen op de economie. Maar we mogen ook nu niet de uitdaging waar klimaatverandering ons voor stelt negeren. De maatregelen die regeringen nu nemen, moeten dit dan ook voor ogen houden. Wanneer de crisis voorbij is, zal de wereldeconomie weer opveren. We moeten erover waken dat de CO₂-emissies dat niet doen. Want wie kiest voor duurzaamheid, kiest voor het creëren van jobs, het verbeteren van kritieke infrastructuur en brengt de belangrijke transitie naar schonere energie in een stroomversnelling.

Wanneer de economische spiraal neerwaarts gaat, geven consumenten minder uit. Dit is het eerste wat regeringen weer op gang proberen trekken. Dan gaat het niet zozeer om vitale producten maar om de grotere aankopen zoals een nieuwe wagen of een wasmachine. Slooppremie’s of financiële incentives om bijvoorbeeld huishoudapparaten in te ruilen voor nieuwe met een veel hogere energie-efficiëntie zijn een goede manier om de vraag van de consument aan te zwengelen en tegelijk blijvende reducties in emissies te realiseren.

Daarnaast moet er werk gemaakt worden van jobs in propere energie. De kostprijs van wind- en zonne-energie ging de voorbije jaren opvallend naar beneden en toch bleven grote investeringen uit. Als de regering er zijn schouders kan onder zetten, zouden er heel wat jobs over de hele waardeketen bij komen. Hetzelfde geldt voor energie-efficiëntie. Eerdere herstelpannen in de Verenigde Staten en elders hebben aangetoond dat door te investeren in de renovatie van oude gebouwen er veel jobs gecreëerd worden. Bovendien hebben ze minder energie nodig om in de winter warm te zijn en in de zomer koel.

Door het coronavirus zijn we met zijn allen aan het telewerken en thuisscholen geslagen. De enige manier om ons met zoveel mogelijk in ons kot te houden. Dit onderstreept dat onze maatschappij vandaag afhankelijk is van het internet maar ook van de betaalbare en betrouwbare aanvoer van energie. Elektriciteitsnetwerken zijn nog niet voorbereid op de geëlektrificeerde toekomst die ons wacht waarin ook wind en zon hun aandeel in de elektriciteitsopwekking hebben. We moeten dus van investeren in sterkere netwerken en de integratie van slimme, digitale technologie voor een optimale werking een prioriteit maken.

Er is geen zaligmakende, eenvoudige oplossing om de klimaatuitdaging het hoofd te bieden. Er zal een hele resem van verschillende energietechnologieën nodig zijn. Batterijen, waterstof en carbon capture staan momenteel op het keerpunt. Met een duwtje in de rug kunnen ze vitale elementen worden in de transitie naar propere energie. Ze hebben die stimulus nodig om de schaal te bereiken waarin ze concurrentiëler worden en ook al weer om nieuwe jobs te creëren.

Al deze maatregelen zullen nog zoveel efficiënter worden wanneer beleidsmakers verstrekkende energieplannen neerleggen die ook op lange termijn de duidelijkheid scheppen die private investeerders nodig hebben. Duidelijke prijssignalen door het wegnemen van de subsidies voor fossiele brandstoffen of het plakken van een prijs op koolstofemissies kunnen de risico’s die aan dergelijke investeringen verbonden zijn helpen wegnemen.

Het leiderschap dat we vandaag zien om de coronapandemie te bestrijden is ook nodig om verder te gaan in ons transitie naar duurzame energie. We moeten twee curves naar beneden krijgen. Die van de corona-infecties en die van de globale emissies. Geen van beide zal gemakkelijk zijn. Maar door slim en tijdig te handelen en samen te werken, kunnen we beide realiseren.

Naar een artikel eerder verschenen in Prospect Magazine