Circulaire werven, het kan!

De Brusselse Hoofdstedelijke regering zet zich in om de stap naar een circulaire economie kleiner te maken. Met de projectoproep ‘be circular – be brussels’ wil het in Brussel economische activiteiten ontwikkelen die goed zijn voor het milieu en voor de lokale werkgelegenheid, vertrekkende vanuit de circulaire gedachte. Voor de editie van 2019 werden 26 ambitieuze projecten geselecteerd die samen bijna 2 miljoen subsidie ontvangen. We lichten er enkele circulaire werven voor u uit.

Recleem is een samenwerking tussen Casablanco, Travie en BC Materials. Zij werken samen als bouwteam een appartementsgebouw te Laken af met circulaire leembouwtechnieken (Beelden: Jerôme Hubert)

Een eerste is het project ZIN, een grondige renovatie van de emblematische torens WTC 1 en 2. Ze worden door BESIX aangepakt en getransformeerd tot een multifunctionele ruimte (kantoren, woningen, hotel …) van ongeveer 110.000 m² bovengrondse oppervlakte. Carole Simons en Annelies Vanden Eynde, sustainable construction engineers bij BESIX leggen uit waarom dit project uitblinkt in circulariteit: “We benutten niet alleen alle goede praktijken die er bestaan op dit gebied, zoals het opmaken van een inventaris van de materialen, het zoveel mogelijk hergebruiken van materialen en de duidelijke keuze voor nieuwe materialen met een cradle-to-cradle (C2C) label (97%). Het project gaat daarnaast nog veel verder met de ontwikkeling van groen, circulair beton dat een lage CO₂-emissiewaarde heeft. BESIX zal samen met de beton- en afbraaksector een C2C-certificaat ontwikkelen voor het beton waarin zoveel mogelijk gerecycleerde aggregaten en cement met een lage CO₂-uitstoot gebruik worden.”

Cirulariteit van leembouwtechnieken

Een tweede project is Recleem, een samenwerking tussen Casablanco, Travie en BC Materials. Zij werken samen als bouwteam een appartementsgebouw te Laken af met circulaire leembouwtechnieken. De grondstoffen verzamelen ze via urban mining. “Op verschillende werven in Brussel wordt aarde uitgegraven, verwerkt en vervolgens uitgevoerd als leempleister, stampleemvloer en leemmetselwerk”, vertelt Charlotte Van der Auwera, adjunct-directrice van Casablanco. “Circulaire leembouwtechnieken zijn lokaal, CO₂-neutraal, putten geen grondstof uit, zorgen voor een gezond binnenklimaat en zijn oneindig herbruikbaar zonder het minste restje afval te produceren. Het zijn eeuwenoude vernaculaire technieken die dankzij de huidige wetenschappelijke kennis en methodes kunnen geüpdated worden tot hedendaagse performante uitvoeringen.” Stamplemen vloeren worden uitgevoerd ter vervanging van de klassieke betonchape, inclusief herbruikbare vloerverwarming. Leempleisters bedekken Variotherm platen met wandverwarmingsbuizen en vervangen zo klassieke gipspleister op plaatwanden en radiatoren. Leemsteen- en stampleenmuren, ten slotte, vervangen betonmetselwerk.

Een derde voorbeeld is de circulaire, modulaire stedelijke productieloods voor BC Materials
(Beeld: BC Materials).

Circulaire en modulaire productieloods

Een derde voorbeeld is de circulaire, modulaire stedelijke productieloods voor BC Materials. Dit project wil aan een andere stad bouwen door ruimte te maken voor innovatieve productieactiviteiten, kortgeschoolde arbeidsplaatsen en circulaire economie. Wachtgronden worden tijdelijk gebruikt als productieplaats. De productieloods is een investering in een materialenbank die kan verhuizen en groeien in de stad zoals nodig. Deze loods combineert inkomende herbruikmaterialen en nieuwe herbruikmaterialen in een volledig demonteerbaar ontwerp. Alles kan bij demontage op vrachtwagens geladen worden om op de volgende wachtgrond opgebouwd te worden. Op het einde van de levenscyclus verdwijnt het gebouw als componenten in gangbare herbruikkringlopen zonder afval. Er wordt hier dus circulair gedacht op materialen- (componenten), gebouw- (verbindingen) en stadsniveau (ruimtegebruik).