Bandeninzameling moet anders

Om echt te evolueren naar een circulaire maatschappij moeten grondstoffen herwonnen worden en een lokaal hergebruik krijgen. Wat banden betreft zijn we volgens go4circle nog ver van deze ideale wereld verwijderd. De sectorfederatie wil graag dat de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid op een andere manier in de praktijk wordt gebracht.

De uitgebreide producentenverantwoordelijkheid is in het leven geroepen om producenten aan te sporen om hun producten te herontwikkelen met het oog op ecodesign, design-for-recycling levensduurverlening … Artikel 21 van het materialendecreet verankert het principe van de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid in Vlaanderen. Dat geeft de Vlaamse regering onder meer de mogelijkheid om producenten aan te zetten tot de inzameling, aanvaarding en verwerking van afvalstoffen. Tot zover de theorie. Voor bandeninzameling is het RECYTYRE dat dit principe in de praktijk moet brengen. Maar dat loopt niet volledig op wieltjes. Er bestaan vandaag grote verschillen in de aanpak tussen de operatoren en de verantwoordelijken van die uitgebreide producentenverantwoordelijkheid voor banden. Die wil go4circle graag aankaarten.

De ontwerpovereenkomsten in Vlaanderen en Wallonië voorzien in een precentage van 10% hergebruik, terwijl RECYTYRE momenteel met moeite 2,94% haalt.

Zelf ook operator

De grootste bekommernis van de sectorfederatie heeft ermee te maken dat RECYTYRE zich ook zelf opwerpt als operator. De organisatie voldoet aan de definitie van makelaar of handelaar zoals vastgelegd in de Europese en regionale wetgevingen. Dat maakt ze tot rechter en partij in bandeninzameling. En het heeft al het nodige wantrouwen of soms zelfs een volledige vertrouwensbreuk teweeg gebracht tussen de operatoren en het beheerorganisme. Wanneer de operatoren bijvoorbeeld informatie overmaken over de gebruikte kanalen, keert zich dat tegen hen aangezien het organisme dan met diezelfde bedrijven contact opneemt om hun voor te stellen om de rol van inzamelaar te omzeilen. Volgens go4circle zijn de operatoren zo geen partner in het succes van de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid, maar citroenen die uitgeperst worden. De oorspronkelijke doelstelling om tot een kwaliteitsvol afvalbeheer te komen is door een gebrek aan nieuwe milieu-ambities nu veranderd in een financiële doelstelling om druk uit te oefenen op de prijzen.

Gewesten meer afstand nodig voor betere controle

Vanuit die optiek begrijpt de federatie niet dat Brussel en Vlaanderen nieuwe overeenkomsten ondertekend hebben, alvorens na te gaan of alle bepalingen van de oude overeenkomsten zijn nageleefd. Waar zijn bijvoorbeeld de overlegvergaderingen met de operatoren die nochtans voorzien waren? Waar is de controlevennootschap die belast is met het controleren van de rekeningen van het organisme en de resultaten, aangewezen in gezamenlijk overleg met het gewest? Geen enkele afvaloperator en zelfs geen enkel bedrijf kan rekenen op zoveel welwillendheid van de autoriteiten. Daarom vindt go4circle het niet bevorderlijk dat de gewestelijke autoriteit een zitje heeft in de Raad van Bestuur. Het is niet aan de gewesten om mee beslissingen te nemen maar om te reguleren en te controleren en dus de nodige afstand te houden met een operator in afvalbeheer.

Verder vraagt de federatie om de verplichting te schrappen dat er overal containers moeten worden gebruikt. De klant moet zijn beste inzamelformule zelf kunnen kiezen.

Alternatieven

Go4circle doet ook voorstellen om uit de impasse te geraken. Plan A bestaat erin om niet meer alles toe te laten. Garages en centrales moeten gecontroleerd worden. Ze moeten immers niet alleen alle afvalbanden inleveren, maar alle banden waarvan de houder zich ontdoet. Er zijn nog te veel parallelle kanalen in België. Naar het voorbeeld van Recupel heeft RECYTYRE een verantwoordelijkheid om die uit te roeien. Daarbij moet de definitie van afvalbanden duidelijker aangescherpt worden. Verder vraagt de federatie om de verplichting te schrappen dat er overal containers moeten worden gebruikt. De klant moet zijn beste inzamelformule zelf kunnen kiezen. Er is een bindende doelstelling inzake hergebruik nodig. De ontwerpovereenkomsten in Vlaanderen en Wallonië voorzien in een precentage van 10% hergebruik, terwijl RECYTYRE momenteel met moeite 2,94% haalt. Go4circle is voorstander van financiële gevolgen als de doelstellingen niet worden bereikt. Van rechaperen moet opnieuw een prioriteit gemaakt worden om meer circulair te worden. Europa kan ook zijn steentje bijdragen door een minimum van recycled content op te leggen voor banden.

Plan B

In plan B reguleert RECYTYRE de markt. Als de Gewesten inspanningen willen leveren om een regulering van de inzameling en de verwerking door RECYTYRE te aanvaarden, wat onmiskenbaar blijkt, dan wil go4circle absoluut dat de regels en de transparantie van de overheidsopdrachten worden opgelegd. Pas als ook dit niet mogelijk is, bepleit go4circle de afschaffing van RECYTYRE. De federatie ziet een systeem in crisis omdat er vaak een gebrek aan juridische rechtsgrond is voor een activiteit inzake afvalbeheer. Maar ook omdat de prijzen die worden opgelegd door een monopolistische organisatie voor de inzameling en verwerking een belemmering blijven voor de vrije mededinging en de ontwikkeling van activiteiten. Ten derde wijst ze er op dat er geen enkele nieuwe meerwaarde inzake afvalbeheer is gecreëerd met de nieuwe
methodes van aanpak voor de circulaire economie. De doelstellingen blijven niet-bindend.